آداب و آیینهای ترکی ازدواج در ازندریان ملایر

خینا-حامام-ساغدوش،سولدوش-چاووش
آقای محمد رضا شاهسوند از همکاران برنامه فرهنگ مردم در ازندریان ملایر در مطلب مربوط به آداب و آیینهای ازدواج در آنجا(ازندریان ملایر) مینویسند: روز بعد از حنابندان قبل از طلوع آفتاب مراسم حمام‌بران شروع میشود و داماد بعد از استحمام در حالیکه ساغدوش و سولدوش در طرف راست و چپ او قرار دارند، به طرف خانه حرکت میکند. در راه یکی از خواننده‌های خوش‌نوا شروع به خواندن اشعاری میکند که به چاووشی مشهور است. و بقیه مردم و همراهان داماد صلوات میفرستند.

خونچا چیخارتماق
آقای شاهسوند در مورد مراسم پر سر و صدای جهازبران یا به قول مردم آنجا «خونچه چاغارتماق» نوشته‌اند عده‌ای از خانه داماد بعد از صرف ناهار عروسی به طرف خانه دختر حرکت و در راه با شادی و فرستادن صلوات اهل آبادی را هم خبر میکنند.

گلین گتیرمه‌ک
آقای محمد رضا شاهسوند از ازندریان ملایر در ادامه آورده‌اند: بعد از مراسم جهازبران نوبت مراسم عروس‌بران یا «گلین گتیرماق» میرسد. که شور و شادی در این مراسم بیشتر از مرحله دیگر است. وقتی کاروان عروس به صد قدمی خانه داماد میرسد توقف میکند و عروس در میان صلوات مردم حرکت میکند که به این مراسم بعضیها صلوات‌کنان هم میگویند.

در همین وقت عده‌ای از خانمهای طایفه داماد به پیشواز عروسشان میروند و عروس در حالیکه دو نفر در سمت راست و چپ او حرکت میکنند، پا در صحن خانه بخت میگذارد. در حیات سه بار دور تشت مسی قدیمی پر از آب یا به قول مردم آنجا «تاس» از سمت راست به چپ میگردد و به سوی قبله می‌ایستد و با پا به تاس میزند تا آب به زمین بریزد. بعضیها درباره این رسم بر این باورند که آب مایه روشنایی است و به این ترتیب برای عروس و داماد آرزوی خوشبختی میکنند.

این را هم بگوییم که بعد از اجرای این مراسم داماد با ساغدوش و سولدوش برای برپایی مراسم انارزنی آماده میشود و اولین انار را در حالیکه عروس رو به قبله ایستاده از بالای سرش به سوی قبله پرتاب میکند و هلهله و بانگ شادی اهل مجلس همه جا را پر میکند. مردم با صدای بلند از داماد و همراهانش میخواهند که انار عروسی را به سوی آنها پرتاب کنند تا به عنوان تبرک و شگون انار را بگیرند.

خوش گلدین گلینیم
آقای محمد رضا شاهسوند در ادامه نوشته‌اند: در همین موقع مراسم خوش گلدین گلینم به وسیله مادر داماد برگزار میشود. مادر داماد برای خوش‌آمد و خیرمقدم‌گویی مقابل عروسش میرود و عروس با تکان دادن سر سلام میکند و
مادر داماد هم با پرتاب انار و شیرینی و سکه از روی سر عروس و پاشیدن گلاب و دود کردن اسپند مراسم را اجرا میکند و با صدای بلند چند بار میگوید: «خوش گلدین گلینیم، خوش گلدین گلینیم!»

قایناق: حنا بندان در ملایر-شبکه ایران صدا

کپی رایت

همانطوریکه مستحضر هستید در این وبلاگ مطالب متنوعی منتشر میشود که قسمتی از آنها نوشته شخص اینجانب نبوده از سایتها، کتابها و مجلات دیگر کپی شده‌اند. این مطالب حتما با لیبل آلینتی(مأخوذه) کاملا مشخص شده و نام و لینک منبع اصلی در پای آنها آمده است. علاوه بر این معمولا سعی میکنم نام نویسنده اصلی مطالب را در عنوان نوشته نیز قید کنم.

همچنین به اطلاع دوستان عزیز میرسانم که نشر مجدد مطالب این وبلاگ در سایتها یا وبلاگهای دیگر به شرط ذکر مأخذ و نام نویسنده و لینک نوشته و امانتداری در نقل قول صحیح بلامانع است.

اجرای موسیقی پاپ آذربایجانی در فرهنگسرای بهمن

خبرگزاری فارس: گروه موسیقی «راتا» به سرپرستی «اصغر شهبازی» در روزهای دوم و سوم مهرماه در فرهنگسرای بهمن كنسرت موسیقی پاپ آذربایجانی برگزار می‌كند.

«کاباپ» کلمه‌سینین کؤکه‌نی

سلام. گینه ده منیم داها اؤنجه ماراقلاندیغیم بیر قونویا توخوندونوز. من ده سیزین کیمی بو کلمه‌نین تورکجه‌میزده «کاباپ» اولاراق تثبیت ائدیلمه‌سینده‌ن یانایام. کاباب کلمه‌سینین کؤکه‌نینی آراشدیراندا، ایلکین اونون سامی دیلله‌ریندیه قیزاردیلمیش ات آنلامیندا اولدوغونو، داها سونرا تورکله‌ر طره‌فینده‌ن بوگونکو شیشه چکیله‌ن ات آنلامی قازاندیغینی اؤیره‌ندیم. بیر ده اسکی تورکجه‌ده کاباب`ین قارشیلیغی سؤکلونج ایمیش. (سؤکلونمه‌ک=کاباب اولماق، سؤکلوتمه‌ک= کاباب ائتمه‌ک).

بو یازینی باهارلی جنابلاری «کاباپ وار، کاباپ وار!» یازیسینا یوروم اولاراق یازمیشلار.

مراسم طلب باران در ملارد قدیم - چؤمچه خاتین(چمچه خاتون)

چؤمچه خاتین نه ایستیر
آللاهدان  یاغیش ایستیر
الی قالیب خمیرده
بیرجه قاشق سو  ایستیر

هنگامي که مدتي باران نمي‌باريد و احتمال خطر کم آبي مزارع و باغات را تهديد مي‌کرد، شماري از خانواده…ها جمع شده، بچه…هاي خود را براي برگزاري مراسم چمچه خاتون آماده مي…کردند. ابزار مورد نياز براي اين مراسم عبارت بود از:
١. يک قاشق بزرگ چوبي که به آن «چمچه» گفته مي…شد.
٢. دوختن و فراهم نمودن عروسکي پارچه…اي.
پس از اين که عروسک آماده مي…شد، قسمت پهن چمچه را در لباس عروسک قرار داده، آن را به شيوه…اي خاص مي…دوختند تا چمچه از عروسک جدا نشود و سپس دسته…ي چمچه را در اختيار کودکان قرار مي…دادند تا مراسم را اجرا نمايند.
نکته قابل توجه در چهره سازي اين عروسک اين بود که زناني که چهره…ي عروسک را سوزن دوزي مي…کردند، تلاش عمده…ي خود را در زشت و عبوس نشان دادن عروسک به کار مي…بردند و اين شايد نشان و نمادي از چهره…ي خشن و عبوس خشکسالي بوده باشد.
وقتي چمچه خاتون در دست کودکان قرار مي…گرفت، آنان به صورت گروهي در کوچه پس کوچه…هاي ملارد و کردآباد راه افتاده، با هاي و هوي کودکانه خود، جلوي هر خانه…اي که مي…رسيدند اين ترانه ترکي را مي‌خواندند
چمچه خاتون نه ايستير
اللـه‌دن ياغيش ايستير
اَلـي قاليـب خميـــرده
بيرجه قاشق سو ايستير
ترجمه: «چمچه خاتون چي مي‌خواد؛ از خدا باران مي‌خواد؛ دستش مونده تو خمير؛ به اندازه يک قاشق آب مي‌خواد».

قایناق: مراسم طلب باران در ملارد قدیم

مراسم طلب باران در ملارد قدیم - یاغیش دوعاسی(دعای باران)

تانـری بیـزه لوطف ائیله
یاغیش دا یوخ، وار ائیله


قوجالارا عؤمور وئر
جاوانلاری شاد ائیله


بیز بنده‌ییک، گوناهکار
اوشاقلارا رحم ائیله

در زماني که نيامدن باران مردم را نگران مي…ساخت، اشعاري ساده و بي بيرايه به زبان فارسي يا ترکي توسط زنان ملارد زمزمه مي…شد که عموماً با انجام کارهاي روزانه همچون پختن نان، شير دوشي گوسفندان، نظافت خانه، پختن نان و آماده نمودن غذاي اهل منزل همراه بود. اين اشعار اکنون از خاطره…ها رفته و به فراموشي سپرده شده است. از جمله سروده هايي که همراه با انجام کارهاي روزانه بمانند دعا خوانده مي شده:

تانـري بيـزه لطف ايله
ياغيشده يوخ، وار ايله
قوجـه‌لره  عمـور ور
جوان‌لري شاد ايله
بيز بنده…يوخ، گنهکار
اوشاقلارا رحم ايله

 [ترجمه: خدايا به ما لطف کن؛ باران نيست، هوا را باراني کن؛ به پيران عمر طولاني بده؛ جوانان را شاد کن؛ ما بندگان گنهکاري هستيم؛ اما تو به کودکان ما رحم کن].

قایناق: مراسم طلب باران در ملارد قدیم

اسامی ترکی چشمه‌های اخترآباد ملارد

قیزیل قویو، قیرخ بولاق، گؤی بولاق، داغ قویو، آق قویو و سیغیر یاتان

...از دامنه ارتفاعات شمالی و جنوبی چشمه هایی بسوی نواحی پست دره اختر آباد روانند. در کنار این چشمه ها که غالباً نامی ترکی بر خود دارند به آبادیهای کوچک و مراتع سر سبزی بر می خوریم ،مانند قزل قویی (چاه طلایی)،قرخ بلاغ (چهل چشمه)،گوی بلاغ(چشمه آبی)،داغ قویی(چاه کوهستانی)،آق قویی(چاه سفید)و سفریاتان (خوابگاه گاو)...

قایناق: پورتال سازماني و اطلاع رساني فرمانداري شهرستان شهريار - موقعيت شـهرسـتان شـهريـار

ملاردی دا گوج قوللاناراق فارسلاشدیردیلار - کودکان ملاردی در صورت تکلم به ترکی توسط مدیر و ناظم تنبیه می‌شدند

کودکان ملاردی در صورت تکلم به ترکی توسط مدیر و ناظم تنبیه می‌شدند

ساکنان ملارد قدیم بیشتر به ترکی حرف می‌زدند. از این‌رو هنگامی که نخستین مدرسه ابتدایی ملارد افتتاح گردید چنان‌که کودکی با همکلاسیهای خود به ترکی حرف می‌زد توسط آموزگار یا ناظم مدرسه تنبیه می‌شد. اکنون نیز اهالی ملارد به دو زبان فارسی و ترکی صحبت می‌کنند...

اولين دبستان ملارد موسوم به «دبستان شماره 56 ملارد»
چون از سال1317 براي مخارج دبستان ابتدايي ملارد بودجه‌اي تخصيص يافته بود؛ کلاس اول نظام جديد براي نخستين‌بار در مهرماه سال1317 در خانه حاج غلامرضا افشار داير گرديد.

قایناق: زبان و گويش ملاردي + تاريخچه آموزش و پرورش ملارد

اوروجلوق بایرامی

اؤنجه اوروجلوق بایرامینیزی قوتلاییب، عیبادتلرینیزین حاق قاپیسیندا قبول اولماسینی دیله‌ییره‌م. رمضان بایرامی ایله ایلگیلی بیر خاطیره‌می سیزلرله پایلاشماق ایسته‌ییره‌م.

اصلن مییانالی اولوب تئهراندا بویا-باشا چاتان بیر خالام اری وار، بیزیمله هئچ تورکجه دانیشماز. بیز اونونلا تورکجه دانیشاندا دا فارسجا جاواب وئره‌ر. ایلگینج اوراسیدیر کی بیزیم بو خالا اری اؤزوندن کیچیک اولان 6 قارداشی ایله تورکجه دانیشار!

بو خالام ارینین «تئللی ننه» آدلی دوزلو و چوخ قوجا بیر ننه‌سی وار ایدی(آللاه سیزین ده اؤلنلرینیزه رحمت ائله‌سین، نئچه ایل اؤنجه حاققا قووشدو). تئللی ننه‌نی چوخدان تئهرانا گتیرمیشدیلر و یازیغا «آمان تورکجه دانیشیب بیزیم آبیریمیزی آپارمایاسان ها!» دئمیشدیلر. او رحمتلیک ده اولموشدو ایکی دینین آواراسی(دئییم-از اینجا رانده و از آنجا مانده آنلامیندا)! نه فارسجاسی فارسجا ایدی نه تورکجه‌سی تورکجه! اؤرنک اوچون اوشاغین باشینا بیر شئی ده‌یمه‌سینی خبر وئرمک اوچون «میخورد به که‌للون» کیمی چوخ گولونج فارسجا-تورکجه ترکیبلر ایشله‌ر ایدی.

رحمتلیک تئللی ننه 14 ایل بوندان اؤنجه ده منیم اوروجلوق بایرامیمی بئله قوتلادی: «عئیدون موباره‌ک!»

تاریخ آدینا راسیسم

«آیا فار.س‌ها صاحب ایر.ان هستند؟» آدلی بیر یازیدا تورکلر علئیهینه بیر سیرا ایددیعالارو آغیر ایتتیهاملار اورتایا آتیلمیشدیر. سیزجه بونلارا جاواب یازماق ویا تپکی گؤسترمه‌ک دوغرو مو، یانلیش می؟

بیلاگیردا یئنی ایمکان: آردینی اوخویون!

بیلدیگینیز کیمی بیلاگیرBlogger سیستئمی 10 ایللیک اولدو. گئچه‌ن گونلرده بیلاگیر بیر خیدمت داها سونموش ایستیفاده‌چیلرینه. آردینی اوخویون و یا Read More قابیلییتی. بوندان اؤنجه بو ایشی مین دنه موصیبت ایله گؤرمک اولوردو. Html کود یاز و ... آما ایندی نئچه کلیک ایله ایش حلله دوشور. بیلاگیرا تشککورلر.

آردینی اوخویون قابیلییتینی فعال ائتمک اوچون Dashboardونوزدا آشاغیداکی مسیرلری گئدین:

Blogger > Dashboard > Settings > Basic > Updated editor > Save Settings

Blogger > Dashboard > Layout > Page Elements > Posts > Post page link text: > "آردینی اوخویون >>>" > Save

باشقا قایناقلار: 1و2و3و4و5

یئل یاتار، طوفان یاتار، یاتماز «تیراختور» بایراغی!

یاشاسین تیراختور!
فوتبال و گئنه‌للیکله ایدمان خبرلرینی ایزله‌مه‌ره‌م، آمما بعضن من ده جوشورام. تیراختور تیمیمیز بؤیوک بیر باشاری قازانمیش، بئله ازیلمیش و تاپدالانمیش حالدا ایکه‌ن آز دا اولسا غوروروموزو اوخشادی. یاشاسین تیراختور!


یئل یاتار، طوفان یاتار، یاتماز «تیراختور» بایراغی!
خاطیرینیزدا اولسا، اویون ناظیری تیراختور-دمیریولو(راه‌آهن) اویونوندا آنلامیندان باش آچمادیغی اوچون تیراختور ماهنیسینین «یئل یاتار، طوفان یاتار، یاتماز تیراختور بایراغی!» بؤلومونو یامان-یوووزا بنزه‌دیب، تورکلرین ادبسیز تاماشاچی اولدوغونو ایدیعا ائتمیشدی. بونون تام ترسینه بو شئعر منه محمد امین رسولزاده‌نین مشهور «بیر کره یوکسه‌له‌ن بایراق بیر داها ائنمه‌ز» سؤزونو خاطیرلادیر.

دیلیمیزین دده‌سی یانیب: تیراختور سیزدن بابت هر نمندن چخ ممنون!!!
آیدین به‌ی دئییر:

«بونو فارسجا یاییلان ایدمان خبری(خبر ورزشی) گونده‌لیگی یازیب: "تیراختور سیزدن بابت هر نمندن چخ ممنون!"؛ دیلین دده‌سی یانسا بئله اولاردا... بیز ده سئوینمه‌لیییک کی ایرانین ان چوخ ساییدا یاییلان گونده‌لیگینده بیر جومله ده تورکجه یازیلیر.»

آیدین به‌ی! منجه دیلیمیزین یالنیز دده‌سینی یاندیرماییبلار. دوغروسونو دئسه‌ک نه‌کی‌وارینا هولا قوشوبلار...

هله هاراسیدی!
تابناک سایتیندا یازیب اورمییه، زنجان و اردبیلدن ده تاماشاچی گلمیشدی. من ده دئییره‌م هله هاراسیدی! گله‌جه‌کده قومدان، همدان‌دان، قزوین‌دن، ساوا‌دان، اراکدان، هابئله قاشقای‌یورد و آفشاریورد(خوراسان)دان دا گله‌جکلر...

باکی‌نین قورتولوشوندان 91 ایل گئچیر

سئپتامبرین 15ی باکینین قورتولوش گونودور. 91 ایل بوندان اؤنجه، 1918ینجی ایل سئپتامبرین 15ینده نوری پاشانین قافقاز-ایسلام اوردوسو و آزربایجان بیرلیکلری باکییا گیریب، شهری داشناک ائرمنی و بولشئویک روسلارین ایشغالیندان قورتاردیلار. بئله‌لیکله، هم آزربایجانین موستقیللیگی تأمین اولونموش، هم ده ائرمنیلرین و بولشئویکلرین باکی و اطراف بؤلوکلرده‌کی ایشغالینا سون وئریلدی. باکینین ائرمنی-بولشئویک ایشغالیندان قورتولماسی 20ینجی عصر آزربایجان تاریخینین ان شرفلی صحیفه‌لریندن بیریدیر(+).

سومر-سومه‌ر-سومه‌رین-ثمرین!

سومئرSumer می؟ سومه‌رSümər می؟
اؤیرنجی زامانی دوکتور صدیقین محضریندن چوخ فایدالاناردیق. دوکتور «سومر» سؤزجوگونو سومه‌رSümər تلففوظ ائدردی، بیزلر ایسه دوکتور صدیقین سؤزونو غوربته سالاراق، فارسلار کیمی سومئرSumer دئمه‌یه داوام ائدردیک.

دیققتسیز میکانیک
نئچه گون اؤنجه ماشینین آرخا تکر بولبرینگلری خراب اولموشدو، وئردیم ده‌ییشدیلر؛ صاباحیسی گون گؤردوم آرخا تورموزلار ضعیفله‌ییب. دئدیم به کی تنظیمدن چیخیب آپاردیم ماحمود اوستا دئییله‌ن یاخشی بیر میکانیکه. آچیب گؤستردی؛ بولبرینگلری ده‌ییشه‌ن میکانیکین دیققتسیزلیگی نتیجه‌سینده آرخا تورموز لئنتلرینه گیریزGrease یاغی یاخیلمیشدی و تورموز ضعیف ایشله‌ییردی. سومبادا(سمباده-فارسجادیر) ایله لئنتی سورتدو تنظیم ائله‌دی باغلادی. 5 [مین] تومن ترله‌دیم تورموز تورموز اولدو.

سومر/سومه‌ر-سومه‌رین-ثمرین-علی نیکزاد ثمرین!
ماحمود اوستا ماشینی دوزلدیرکن تئلئویزیون مجلیسده وزیرلرین گووه‌ن اویو(رأی اعتماد) اوتورومونو جانلی اولاراق گؤستریردی. یئرلشمه باخانی(وزیر مسکن)«علی نیکزاد ثمرین» گووه‌ن اویونو آلدی. میکانیکلرین بیری او بیریسینه سسلندی:«بورا باخ همیئرلون رأی-ی ائعتیماد آلدی!» دئدیم:«هارالیدیر به‌یه؟» دئدی:«سومه‌رینSümərinلیدی. سومه‌رین‌ین آدین ده‌ییشیب ائلیییبلر ثمرین!» «سومه‌رین»ین اردبیل اطرافیندا مشهور بیر کند و طایفا آدی اولدوغونو بیلمیردیم. هر حالدا «سومه‌ر» ایله بیر ایلیشکیسی اولمالیدیر.